Dzieje budynku

Siedzibą Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego w Chojnicach jest poklasztorny budynek augustiański, stąd nieodzowne wydaje się ukazanie jego rysu historycznego.

Augustianów osadził na przedmieściach Chojnic mistrz krzyżacki Winrich von Kniprode, który w 1356r. zezwolił im wznieść kościół i klasztor. Chojnice, które po raz pierwszy zapisano w 1275r., były już wtedy w pełni ukształtowanym ośrodkiem miejskim.

Zakonnicy, którzy przybyli ze Stargardu wybudowali kościół. Od komtura tucholskiego Rüdrigera von Elmer otrzymali w 1383r. relikwie drzazgi Krzyża Świętego, a arcybiskup gnieźnieński udzielił im zezwolenia na odprawianie odpustów. Reformacja przyczynia się do likwidacji klasztorów augustiańskich na Śląsku, Pomorzu i Prusach. Gdy Marcin Luter ogłosił swoich 95 tez, bracia musieli uciekać z miasta, gdyż „chojniczanie zaczęli się odmieniać na luterską wiarę”. Budynki augustiańskie zostały rozebrane. Cegły i kamienie zużyto na reparację kościoła farnego i na cele miejskie. Natomiast sprzęt sakralny przejął prepozyt chojnicki.

Władze augustiańskiej prowincji polskiej podjęły się w 1622r. rewindykacji utraconych dóbr. W 1622r. wybudowano dom, później zaczęto budować kościół, ale najazd szwedzki sprowadził znów zniszczenia. Wiadomo, iż władze miejskie, wówczas protestanckie, zajmowały wrogie stanowisko wobec augustianów i na tajnym posiedzeniu Rady uchwaliły, że należy spalić kościół i klasztor. Na skutek procesu wszczętego przez zakonników po wojnie w 1660r. miasto udzieliło wprawdzie 30 pni na odbudowę budynków klasztornych, ale skutecznie utrudniało pracę robotnikom zakonnym. Jednakże dzięki ofiarności możnych przyjaciół klasztoru, zapisom testamentowym, kweście oraz zapomodze uzyskanej od władz pruskich udało się wybudować, w miejsce zburzonego, nowy kościół i klasztor.

Spis dokonany 28.07.1819r. pozwala nam ustalić, jak wyglądał zespół klasztorny. Otóż kościół był murowany, pod głównym ołtarzem znajdowała się piwnica, gdzie grzebano zmarłych. Klasztor był również murowany, dwupiętrowy i posiadał przybudówki służące jako kuchnia i jadalnia.

Edykt kasacyjny wydany dla całych Prus 30.10.1810r. został zrealizowany w stosunku do klasztoru chojnickiego w maju 1819r. Kościół i klasztor miały zostać przekazane gimnazjum, zaś niektóre sprzęty liturgiczne kościołowi farnemu. Zakonnicy natomiast przenieśli się do innego klasztoru.

Po sekularyzacji zakonu, architekt miejski Salzman w 1819r. przebudował kościół poaugustiański, nadając mu dzisiejszą formę architektoniczną. Wieżę kościelną rozebrano do wysokości murów. W kościele otworzono w 1826r. konwikt dla dziewięciorga uczniów wyższych klas. Również sam klasztor przeznaczono na mieszkania. Przez 100 lat budynki pełniły rolę konwiktów uczniowskich. W 1957r. zostały przekazane Służbie Zdrowia, a do 1991r. mieścił się tam żłobek. W 1991r. obiekt ten stał się siedzibą Szkół Katolickich w Chojnicach.

Tekst powstał na podstawie informacji zawartych w artykule Z. Kratochwil, Augustianie w Chojnicach (1356-1819), „Roczniki Gdańskie”, t. 49, z. 1. str. 23-47.